Jeżeli bóle kręgosłupa zaczęły się nagle - po dźwignięciu, pochyleniu się, niefortunnym ruchu - ból jest zwykle nasilony i nie pozwala normalnie funkcjonować. W takiej sytuacji zazwyczaj odwiedzamy lekarza: rodzinnego, ortopedę lub neurologa, który przepisuje podstawowe leki i zwolnienie z pracy. Zaleca się też "unikać przeciążania pleców".

Ale uwaga: zmieniło się podejście do aktywności podczas ostrego bólu pleców! Obecne wytyczne mówią: "pozostań aktywny - ruszaj się na tyle, na ile to możliwe". Tą złotą zasadę postępowania w przypadku ostrej dyskopatii, odpowiedzialnej za większość przypadków ostrego bólu pleców, potwierdzają lekarze neurolodzy i ortopedzi z American College of Physicians oraz American Pain Society.

Obecnie bardziej niż kiedykolwiek wyniki badań naukowych wspierają aktywne podejście do leczenia bólu kręgosłupa. Wykazano, że ruch skraca czas gojenia, zmniejsza ilość przyjmowanych leków, a w dłuższym okresie pozwala nawet regenerować się uszkodzonym krążkom międzykręgowym!

Jeżeli chcesz poczytać więcej o aktualnych wytycznych postępowania w przypadku dyskopatii, kliknij obrazek poniżej:

Gdy doskwera nam ból pleców, warto zaobserwować, które aktywności go nasilają. Zdecydowanie odradzamy dłuższe siedzenie, ale z drugiej strony - niektóre aktywności sportowe także nie pomagają podczas ostrego i podostrego bólu pleców! Fizjoterapeuta najlepiej podpowie, które aktywności sprzyjają zażegnaniu problemów z kręgosłupem.

Masz ambicje sportowe? Nie chcesz przerywać treningów z powodu bólu pleców? Artykuł o tym, jak trenować w obliczu dolegliwości kręgosłupa, zobaczysz klikając zdjęcie poniżej:

Ruch to świetna prewencja bólu pleców, przyspiesza też leczenie dyskopatii. W nagłym ataku choroby, warto jednak udać się po pomoc specjalisty. Oto jak wyglądają kompetencje poszczególnych specjalistów od bólu pleców: lekarza pierwszego kontaktu, ortopedy, neurologa i  fizjoterapeuty.

Większość pacjentów, zwłaszcza tych którzy po raz pierwszy borykają się z problemem kręgosłupa, trafia najpierw do lekarza. Lekarz pierwszego kontaktu przepisuje zwykle leki przeciwbólowe, zaczynając zwykle od paracetamolu, a jeśli on nie pomoże, to silniejszych leków. Standardem są niesterydowe leki przeciwzapalne (NLPZ), dostępne bez recepty (np. diclofenak) lub po zleceniu lekarza (ketonal).

W przypadku ostrego bólu o sporym nasileniu, lekarz może, uwzględniając stan pacjenta i rodzaj pracy zawodowej, przepisać parę dni zwolnienia lekarskiego.

Lekarz powinien też uświadomić pacjenta o roli aktywności fizycznej w prewencji i leczeniu bólu kręgosłupa, roli utrzymywania właściwej postawy ciała, a także o niebagatelnej roli stresu w tych dolegliwościach.

Jeżeli te działania nie pomogą, w kolejnym kroku pacjent z bólem pleców zwykle trafia do ortopedy, rzadziej neurologa, i na rehabilitację. Chirurgia to ostateczność, ale o tym za chwilę...

Lekarz ortopeda ma zwykle większe doświadczenie w problemach kręgosłupa niż lekarz rodzinny. Ortopeda w przypadku ostrego bólu kręgosłupa może zastosować odpowiednią farmakoterapię. Bardzo często będzie to nie tylko lek przeciwbólowy czy przeciwzapalny, ale też np. miorelaksant dla zmniejszenia napięcia mięśniowego.

Ortopeda powinien zwrócić uwagę na postawę pacjenta: czy jest ona prawidłowa, czy wymaga korekty. Lekarze ortopedzi często diagnozują skoliozy czy wady wrodzone kręgosłupa na podstawie badań obrazowych - zlecenie zdjęcia RTG pozwala wykryć te wady, jak również ocenić ogólny stan struktur kręgosłupa, np. krażków międzykręgowych.

Trzeba pamiętać, że skierowanie na prześwietlenie nie jest rutynowym działaniem ortopedy - wytyczne światowych towarzystw medycznych wskazują, że przy typowych objawach ostrego bólu kręgosłupa nie ma uzasadnienia dla badań obrazowych. Dopiero wątpliwości co do rodzaju patologii (tzw. czerwone flagi), oznaczające obawy co do potencjalnej poważnej patologii, dają podstawę do zdjęcia RTG lub badania rezonansu magnetycznego MRI. Ortopeda w każdym przypadku podejmuje decyzję indywidualnie.

Rolą lekarza ortopedy jest też poinformować pacjenta o możliwościach rehabilitacji, która jest najczęstszym i, obok farmakoterapii w ostrych przypadkach, głównym narzędziem leczenia bólu kręgosłupa.

Pacjent z problemem kręgosłupa trafia do lekarza neurologa zwykle wtedy, gdy jego problem wiąże się z dodatkowymi objawami ze strony układu nerwowego. Dyskopatia, czyli uszkodzenie krążka międzykręgowego, może doprowadzić do ucisku na struktury nerwowe. Pojawiają się objawy w kończynie: najczęściej rwa kulszowa lub rwa ramienna. Wówczas lekarz neurolog ocenia objawy: czy mamy do czynienia z uszkodzeniem nerwu? Czy należy podjąć farmakoterapię wspomagającą regenerację nerwu?

Lekarz neurolog często konsultuje pacjentów odesłanych przez fizjoterapeutę lub ortopedę. W przypadu bólu pleców opornego na leczenie rehabilitacyjne, może potwierdzić lub wykluczyć wiele patologii ośrodkowego układu nerwowego, lub występowanie bólu neuropatycznego.

Neurolog używa dość szerokiego spektrum leczenia farmakologicznego (leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, neuromodulujące, antydepresanty), kieruje też w razie wątpliwości na badania obrazowe. W wątpliwych przypadkach, lekarz neurolog może potwierdzić zasadność dalszej rehabilitacji, wesprzeć ją farmakologicznie lub zlecić inne badania, np. rezonans magnetyczny.

Ból promieniujący nie zawsze oznacza ucisk nerwu. Z drugiej strony, jeżeli do tego doszło, neurolog oceni, czy nerw jest poważnie uszkodzony. Jeżeli neurolog stwierdzi tylko ból, nawet silny, to farmakoterapia oraz rehabilitacja mogą wyleczyć pacjenta. Jeżeli jednak zauważymy objawy ubytkowe, świadczące o niszczącym i zaburzającym funkcjonowanie nerwu ucisku, konieczne może być skierowanie na kosultację do lekarza chirurga.

Czasem pacjenci, doświadczając silnego bólu, obawiają się że konieczna będzie operacja. Wskazaniem do zabiegu nie jest jednak ból kręgosłupa, tylko poważne patologie lub nieskuteczność rehabilitacji trwającej 3 - 6 miesięcy.

• objawy porażenne: zaburzenie funkcji zwieraczy (niekontrolowane oddawanie moczu lub kału), porażenie mięśni - jest to wskazanie do operacji w trybie pilnym!
• wykryty niestabilny (postępujący) kręgozmyk, niestabilne złamanie struktur kostnych kręgosłupa, itp.
• ból nie malejący pomimo rehabilitacji trwającej dłużej niż 3 - 6 miesięcy

Dodatkowo należałoby wspomnieć o odrębnych schematach leczenia w przypadku patologii reumatycznych lub onkologicznych - wówczas priorytetem jest leczenie choroby podstawowej, a leczenie rehabilitacyjne czy chirurgiczne są temu podporządkowane.

Przy dobrym leczeniu zachowawczym kręgosłupa opartym o systematyczną rehabilitację, większość pacjentów może uniknąć operacji.

Niemal od początku nagłego ataku bólu kręgosłupa można szukać pomocy u fizjoterapeuty. W początkowym okresie, rehabilitacja polega zwykle na działaniach przeciwbólowych i przeciwzapalnych z użyciem fizykoterapii (szczególnie zastosowanie ma elektroterapia). Zabiegi takie nie są bolesne, mają przynosić pacjentowi uczucie ulgi, przyspieszać procesy gojenia uszkodzonego dysku, blokować receptory bólowe. Zabiegi fizykoterapii można stosować nawet w pierwszej, ostrej fazie dyskopatii.

Następne w kolejce są zabiegi z zakresu terapii manualnej kręgosłupa, a także zabiegi na tkankach miękkich pleców. Dają one nie tylko ulgę w bólu, przyspieszają też powrót funkcji ruchowych, bez których gojenie i powrót do zdrowia trwałyby dłużej.

Terapia manulana jest znana wśród pacjentów także z tego, że daje czasem spektakularne efekty - na przykład "cudowne" zmniejszenie objawów o połowę po jednej sesji rehabilitacji. Takie wyniki nie zawsze są możliwe, zwłaszcza przy nasilonym, aktywnym stanie zapalnym, często jednak zdarza się w praktyce, że pacjent wchodzi "na czworakach", a wychodzi z gabinetu na własnych nogach.

Nasza placówka w Warszawie prowadzi rehabilitację ostrego i przewlekłego bólu kręgosłupa oraz konsultacje lekarzy neurologa, lekarza ortopedy i innych specjalistów.

Dzięki profesjonalnej rehabilitacji, wsparciu farmakologicznemu, wspomaganiu naturalnych procesów gojenia i edukacji pacjentów - większość z nich skutecznie unika operacji!

Rozwinięcie rehabilitacji o pełną reedukację ruchomości i stabilizacji mięśniowej kręgosłupa znacząco zmniejsza ryzyko nawrotów bólu.

3/4 pacjentów cierpiących na bóle kręgosłupa nie miałoby ich, gdyby nie mało ruchliwy, siedzący tryb funkcjonowania na co dzień, narzucony nam przez współczesny styl życia.

Gdy zasiadasz w fotelu samochodowym czy biurowym, już po 30 minutach bezruchu krążki międzykręgowe (dyski) i pozostałe struktury zaczynają cierpieć z braku ukrwienia. Ich słabe odżywienie to stopniowa degeneracja. Do tego dochodzi bolesne napięcie mięśni i więzadeł. Nie pozwól na to!

Najgorsze jest długotrwałe zaleganie w pozycji siedzącej, po kilka godzin bez ruchu. Jak najczęściej wierć się i przeciągaj. Kiedy to tylko możliwe, wstawaj - choćby na chwilę. Spaceruj po pokoju, po korytarzu. Twój lekarz ortopeda, neurolog czy fizjoterapeuta to potwierdzi: ruch odżywia struktury kręgosłupa, chroni przed przeciążeniem i bólem.

Masz siedzącą pracę i mało czasu, by trenować? Niech zainspiruje Cię nasz artykuł o biurowej rehabilitacji. Kliknij na zdjęcie, aby zobaczyć 2 minutowy zestaw ćwiczeń - łatwo wykonasz je w pracy i szybko wrócisz do swoich zajęć.

Od ortopedy lub podczas rehabilitacji usłyszysz także, że równie ważne jest, by w pozycji siedzącej utrzymywać naturalne krzywizny kręgosłupa. Dolna część pleców powinna być wyprostowana (to tzw. naturalna lordoza lędźwiowa). Nie wysuwaj głowy - czaszka jest ciężka, utrzymywanie jej z przodu znacząco obciąża kręgosłup szyjny i barki.

Jeżeli próbujesz żyć aktywnie, a mimo to samodzielnie nie jesteś w stanie pokonać dolegliwości kręgosłupa, zwróć się do fizjoterapeuty.

Oto jak może wyglądać praca fizjoterapeuty z pacjentem skarżącym się na ból pleców. Film prezentuje wywiad fizjoterapeuty z pacjentem, rozpoznanie przyczyn bólu - błędów w układzie ruchu, oraz adekwatną do potrzeb rehabilitację: terapię manualną i reedukację ruchową.

Ból pleców - część 1: ocena ustawienia kręgosłupa.

Ból pleców - część 2: reedukacja ruchowa, rehabilitacja.

W czym pomoże fizjoterapeuta:

• zbada Twoją postawę, napięcie tkanek,
• oceni kręgosłup i miednicę,
• poprawi błędy ruchowe i słabe ogniwa w Twoim ciele,
• uruchomi stawy lub tkanki, które ograniczają prawidłowy zakres ruchomości (terapia manualna),
• a w razie potrzeby, odeśle do innego specjalisty: neurologa, ortopedy, rzadziej gastrologa (bywa że ból rzutuje z narządów wewnętrznych!), onkologa, reumatologa, chirurga...

Niewątpliwą zaletą ćwiczeń pod okiem fizjoterapeuty jest też wyższa motywacja.

W czym fizjoterapeuta nie pomoże:

• fizjoterapeuta nie przepisze leków i nie wystawi skierowania na prześwietlenie (chociaż może doradzić w tych kwestiach)

Kliknij, żeby sprawdzić mapkę dojazdu.